بازار کردستان عراق

تجارت بان- سامان عابری-  به گواه همه آنهایی که مهمان مناطق کُردنشین بوده‌اند؛ مهمان‌نوازی، فرهنگ، طبیعت، میراث ملموس و غیر ملموس این منطقه، جزو زیباترین مشاهدات و خاطرات آنها در این سفرها بوده است؛ بی‌اغراق. حالا مسئولان مناطق کردنشین همچون دیگر همکاران خود در سراسر ایران، آماده میزبانی از گردشگران می‌شوند تا شاید پس از چند سال رکود بی‌وقفه این صنعت به دلیل کرونا، نفسی تازه بر این کالبد دمیده شود.

بدیهی است که مناطق کُردنشین دارای پتانسیل‌های بالقوه‌ای به لحاظ فرهنگی، تاریخی و طبیعی برای جذب گردشگران است از این روی ضرورت دارد تا بنا به ویژگی‌های هر کدام از این موارد، برنامه‌ریزی‌های جامع، بلند مدت و کوتاه و مبتنی بر یک توسعه پایدار صورت گیرد؛ به ویژه این که در چند سال اخیر مناطق کُردنشین جایگاه شایسته‌ای به لحاظ ثبت میراث تاریخی و طبیعی در سطح ملی و بین المللی یافته است که از آن جمله می‌توان به ثبت منظر فرهنگی هورامان در چهل و چهارمین اجلاس کمیته میراث جهانی، انتخاب سنندج به عنوان پایتخت دف جهان، ثبت سنندج به عنوان شهر خلاق موسیقی، مریوان شهر جهانی کلاش، سنندج به عنوان پایتخت کتاب ایران و... اشاره کرد.

در سال جاری و بر اساس اخبار منتشر شده، متولیان گردشگری از برگزاری برنامه‌های متنوع همچون، برگزاری نمایشگاه های مختلف صنایع دستی، غذا، لباس کُردی، دف نوازی، کلیپ ها و پیک‌های نوروزی و... خبر داده‌اند.

اما آنچه که در برنامه‌ریزی‌ها مغفول مانده و یا شاید موارد مرتبط با آن هنوز رسانه‌ای نشده است موضوع بررسی آثار اجتماعی و فرهنگی گردشگری بر جامعه محلی است. تا کنون در این زمینه پژوهش‌هایی صورت گرفته است که باید نتایج این تحقیقات به نوعی در برنامه‌ریزی‌های حوزه گردشگری به ویژه در حوزه گردشگری روستایی مورد توجه قرار گیرد. به عنوان مثال  می توان پیامدهای بالقوه تعامل گردشگران و فرهنگ محلی در جوامع روستایی را در دو بخش «تداوم» و «گسست» مورد مطالعه قرار داد.

بر اساس پژوهشی که در این حوزه صورت گرفته است گردشگری در جنبه تعاملی خود می‌تواند آثاری مانند؛ صلح، درک و احترام فرهنگی، ارتقای هویت فرهنگی و تجدید حیات اقتصادی را به دنبال داشته باشد؛ اما موضوع آنجا اهمیت مضاعفی به خود می‌گیرد که برنامه‌ریزان از جنبه «گسست» آن چشم پوشی کنند که تبعاتی مانند؛ تضاد فرهنگی، فرهنگ پذیری و از دست دادن کنترل محلی را به دنبال خود دارد.

بیشتر پژوهش‌ها نشان داده‌اند که جامعه محلی گردشگرپذیر در بیشتر موارد به سمت گسست فرهنگی حرکت کرده‌ است.

موارد فوق به خوبی نشان می‌دهد که آثار فرهنگی گردشگری به ویژه در جوامع روستایی تا چه اندازه حائز اهمیت است.  اگر این موضوع از نظر برنامه‌ریزان حوزه گردشگری در مناطق کُردنشین مغفول بماند می‌تواند تبعاتی مانند؛ پدیدار شدن تغییر در فرهنگ بومی، افزایش ریسک فعالیت‌های گردشگری، افزایش هزینه ها و حتی آلودگی‌های زیست محیطی را به دنبال داشته باشد.

 در مجموع می توان گفت؛ آن گونه که بسیاری از کارشناسان حوزه اقتصادی و همچنین صنعت گردشگری اذعان دارند؛ یکی از راهکارهای مهم برای توسعه جوامع محلی و از این میان جامعه روستایی، ترویج گردشگری است و در کنار این موضوع با برشمردن فواید بسیار و غیرقابل انکار آن، اذعان می‌کنند که گردشگری علاوه بر آن که می‌تواند یک عامل پیشران در ایجاد تحول و توسعه مقصد شود، در کنار آن امکان بروز پیامدهای نامطلوب را به دنبال خود دارد.

البته در این میان نکات مهمی مطرح است که اطلاع از آن می‌تواند در بهبود فرایند گردشگری و گردشگرپذیری نقش موثری داشته باشد؛ از جمله  آشنایی گردشگران با حقوق خود، روش تعامل و برقراری ارتباط مهمان و میزبان، حفاظت از محیط زیست، درک و احترام متقابل به فرهنگ‌های مختلف و....

 مناطق کُردنشین نیاز مبرمی به توسعه شاخص‌های اقتصادی دارد و در این میان گردشگری می‌تواند نقش بسیار مهمی ایفا کند. هدف گردشگری در نهایت چیزی جز بهبود کیفیت زندگی ساکنان محلی و ارتقای تجربیات گردشگران نیست؛ بنابراین مشارکت جوامع محلی با هدف تداوم و توسعه این صنعت امری ضروری است.

کردپرس

انتهای پیام/